১৫২৪ চনৰ ৫ অক্টোবৰ তাৰিখে কালিনজাৰ দুৰ্গত ৰানী দুৰ্গাৱতীৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁ চান্দেলৰ ৰজা কীৰাট ৰায়ৰ (কীৰ্তি সিংহ) একমাত্ৰ ছোৱালী আছিল। ৰানী দুৰ্গাৱতী ঐশ্বৰিক ৰূপৰ গৰাকী আছিল। সৰুৰে পৰা ধনু বিদ্যা আৰু ঘোঁৰা দৌৰোৱাত পাৰ্গত আছিল। ওচৰৰ ৰাজ্য বিলাকত ৰানীৰ সৌন্দৰ্য আৰু পাৰদৰ্শিতাৰ চৰ্চা হৈছিল ।১৫৪২ চনত তেওঁ গণ্ডৱানা ৰাজ্যৰ(বৰ্তমান মধ্য প্ৰদেশৰ জব্বলপুৰ, মাড়লা আৰু কিছু কিছু অঞ্চল আৰু ছতীছগড় ৰাজ্যৰ কিছু অংশ) ৰজা সংগ্ৰাম শ্বাহ মাৰাবীৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দলপত শ্বাহ মাৰাবীৰ সৈতে বিবাহ পাশত আৱদ্ধ হয়। এই বিবাহৰ ফলত চান্দেল আৰু ৰাজগণ্ড ৰাজবংশৰ মাজত মিত্ৰতা বৃদ্ধি পাইছিল। ইয়াৰ ফলত শ্বেৰ শ্বাহৰ আক্ৰমণৰ সময়ত কীৰাটে ৰাজগণ্ডসকলৰ সহায় লাভ কৰিছিল।
দুৰ্গাৱতীয়ে ১৫৪৫ চনত এজন পুত্ৰ সন্তান জন্ম দিছিল। এই সন্তানক বীৰ নাৰায়ণ নাম দিয়া হৈছিল। দলপত শ্বাহ মাৰাবীৰ ১৫৫০ চনত আকস্মিকভাৱে মৃত্যু হৈছিল আৰু বীৰ নাৰায়ণৰ কম বয়সৰ বাবে দুৰ্গাৱতীয়ে গণ্ড ৰাজ্যৰ শাসনভাৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। দিৱান বেওহাৰ অধৰ সিমহা আৰু মন্ত্ৰী মান ঠাকুৰে ৰাণীক প্ৰশাসনৰ সফল আৰু কাৰ্যকৰীভাৱে চোৱা-চিতা কৰাত সহায় কৰিছিল। ৰাণীয়ে তেওঁৰ ৰাজধানী চিংগৰগড় দুৰ্গ স্হানৰ পৰা চউৰাগড়লৈ স্থানান্তৰ কৰিছিল। এই ঠাই সাতপুৰা পৰ্বত পৰিসৰত অৱস্থিত কৌশলগত গুৰুত্বৰ দুৰ্গ আছিল।
শ্বেৰ শ্বাহৰ মৃত্যুৰ পিছত সৌজত খানে মালৱা দখল কৰে আৰু ১৫৫৬ চনত তেওঁৰ পুত্ৰ বাজ বাহাদুৰে তেওঁৰ মালৱাৰ শাসনভাৰ লাভ কৰিছিল। সিংহাসনলৈ উঠাৰ পিছত বাজ বাহাদুৰে ৰাণী দুৰ্গাৱতীৰ ৰাজ্য আক্ৰমণ কৰিছিল। কিন্তু ৰাণীৰ পৰাক্ৰমৰ বাবে এই আক্ৰমণ ব্যৰ্থ হৈছিল।
১৫৬২ চনত মহামতী আকবৰে মালৱা শাসক বাজ বাহাদুৰক পৰাজিত কৰে আৰু মালৱা জয় কৰি ইয়াক মোগল সাম্ৰাজ্যৰ অধীনলৈ আনে। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ৰাণীৰ ৰাজ্যিক সীমাই মোগল সাম্ৰাজ্যক স্পৰ্শ কৰিছিল।
ৰাণী দুৰ্গাৱতীৰ সমসাময়িক মোগল সেনাপতি খাজা আব্দুল মাজিদ আছাফ খান এগৰাকী উচ্চাভিলাষী ব্যক্তি আছিল। তেওঁ ৰেৱাৰ শাসক ৰামচন্দ্ৰক পৰাজয় কৰিছিল। ৰাণী দুৰ্গাৱতীৰ ঐশ্বৰিক ৰূপ আৰু ৰাজ্যৰ সমৃদ্ধিয়ে তেওঁক প্ৰলোভিত কৰিছিল আৰু তেওঁ মোগল সম্ৰাট আকবৰৰ পৰা অনুমতি লোৱাৰ পিছত ৰাণীৰ ৰাজ্যত আক্ৰমণ কৰিছিল। মোগলৰ এই আগ্ৰাহণৰ পৰিকল্পনা আকবৰৰ সম্প্ৰসাৰণবাদ আৰু সাম্ৰাজ্যবাদৰ ফল আছিল।
যেতিয়া ৰাণীয়ে আছফ খানৰ আক্ৰমণৰ বিষয়ে শুনিছিল তেতিয়া তেওঁ তেওঁৰ সকলো শক্তিৰে নিজৰ ৰাজ্যক ৰক্ষা কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল যদিও তেওঁৰ দিৱান বেওহাৰ অধৰ সিমহায়ে (অধৰ কায়াস্থ) ৰাণীৰ আগত মোগল বাহিনীৰ শক্তিৰ ব্যাখ্যা কৰিছিল। তেতিয়া ৰাণীয়ে কৈছিল যে পৰাধীনতাৰ আৰামদায়ক জীৱন যাপন কৰাৰ তুলনাত সন্মানেৰে মৃত্যু হোৱায়ে শ্ৰেয়। তেওঁ এফালে পাহাৰীয়া পৰিসৰৰ মাজত অৱস্থিত নাৰৰাই লৈ গৈছিল। ইয়াৰ দুয়োফালে গৌৰ আৰু নৰ্মদা দুখন নদী আছিল। ইয়াতে মোগলৰ বহু প্ৰশিক্ষিত সৈনিক আৰু আধুনিক অস্ত্ৰ আৰু ৰাণী দুৰ্গাৱতীৰ কাষত পুৰণি অস্ত্ৰ থকা কেইজনমান অপ্ৰশিক্ষিত সৈনিকৰ সৈতে যুদ্ধ লাগিছিল। দুৰ্গাৱতীৰ সেনাপতি অৰ্জুন দাস যুদ্ধত নিহত হৈছিল আৰু ৰাণীয়ে প্ৰতিৰক্ষাক নিজে নেতৃত্ব কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। শত্ৰুৱে উপত্যকাত প্ৰৱেশ কৰাৰ লগে লগে ৰাণীৰ সৈন্যসকলে তেওঁলোকক আক্ৰমণ কৰিছিল। দুয়োপক্ষই বহু সৈনিক হেৰুৱাইছিল যদিও ৰাণীয়ে অধিক হেৰুৱাইছিল।
এই পৰ্যায়ত ৰাণীয়ে তেওঁৰ পৰামৰ্শদাতাসকলৰ সৈতে তেওঁৰ কৌশল সমীক্ষা কৰিছিল। দুৰ্গাৱতীয়ে তেওঁলোকক দুৰ্বল কৰিবলৈ নিশা শত্ৰুক আক্ৰমণ কৰিব বিচাৰিছিল কিন্তু তেওঁৰ তলতীয়া বিষয়া সকলে এই পৰামৰ্শ গ্ৰহণ কৰা নাছিল। ৰাণীয়ে তেওঁৰ হাতী শ্ৰমণৰ ওপৰত উঠি যুদ্ধৰ বাবে আহিছিল। তেওঁৰ ল'ৰা বীৰ নাৰায়ণেও এই যুদ্ধত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁ মোগল সেনাক তিনিবাৰ ঘূৰি যাবলৈ বাধ্য কৰিছিল। কিন্তু শেষত তেওঁ আহত হৈছিল আৰু এটা সুৰক্ষিত স্থানলৈ গমন কৰিছিল। যুদ্ধৰ সময়ত ৰাণীও তেওঁৰ কাণৰ ওচৰত তীৰেৰে বেয়াকৈ আঘাতপ্ৰাপ্ত হৈছিল। আন এটা তীৰে তেওঁৰ ডিঙি বিন্ধিছিল আৰু জ্ঞান হেৰুৱাই পেলাইছিল। জ্ঞান ঘূৰাই পোৱাৰ পিছত ৰানী অনুভৱ কৰিছিল যে তেওঁৰ পৰাজয় হৈছে। ৰাণীৰ মাহুতে তেওঁক যুদ্ধক্ষেত্ৰ এৰি যাবলৈ পৰামৰ্শ দিছিল কিন্তু তেওঁ এয়া অস্বীকাৰ কৰিছিল। তেওঁ নিজৰ স্বাভিমান, ৰাজগড়ৰ স্বাভিমান বাবে গোলামি নহয়। ১৫৬৪ চনৰ ২৪ জুনত তেওঁ নিজৰ দেগাৰেৰে নিজকে আত্মত্যাগ কৰিছিল।
ৰানী দুৰ্গাৱতী মাৰাবীৰ কাহিনীয়ে মানুহক সাহস আৰু দেশপ্ৰেমৰ শিক্ষা দিয়ে। ৰানীৰ বীৰত্ব আৰু আত্মত্যাগৰ কাহিনী আজিও সকলোকে অনুপ্ৰাণিত কৰে। সেয়েহে ৰানীৰ আত্মত্যাগ দিনটিক অৰ্থাৎ ২৪ জুন তাৰিখে বলিদান দিৱস' হিচাপে ভাৰত বৰ্ষৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰত স্মৰণ কৰা হয়।
(অনিচ্ছা সত্বেও যদি ভুল ক্ৰুটি ৰয় যায় তেন্তে আঙুলিয়াই দিয়ে যেন।
উৎস: আন্ত:জালীকা
▪️নাৰায়ণ গোঁড়
ঢেকিয়াজুলি
৯৯৫৭৭৫০৭৪৮
নমস্কাৰ স্বাগতম জনাইছোঁ আপোনাক । লেখাটো বা সংখ্যাটো পঢ়ি কেনেকুৱা পাইছে তলত কমেন্ট বক্সত লিখি আমাক জনাবলৈ নাপাহৰিব । লগতে লেখাটোৰ তলত দিয়া হোৱাটচএপ, ফেচবুক বুটামত টিপি লেখাটো আপোনাৰ শুভাংকাশী সকলৰ সৈতে শ্বেয়াৰ কৰি দিব । ধন্যবাদ